Onder de meeste omstandigheden is het lichaam in staat om een normale temperatuur aan te houden. Maar wanneer je lang blootgesteld wordt aan een lage temperatuur of in een koude, vochtige omgeving en zeker wanneer je kleding of of vochtig is, kan het regelmechanisme de lichaamswarmte niet meer op peil houden. Wanneer er meer warmte verloren gaat dan het lichaam op kan wekken, kan dat resulteren in onderkoeling of ‘hypothermie’.
Wanneer iemand overboord valt ik koud water kan dit een oorzaak zijn van onderkoeling. Een andere vaak voorkomende bron van warmteverlies is blootshoofds naar buiten gaan wanneer het erg koud is.
Het belangrijkste symptoom van onderkoeling is een lichaamstemperatuur die beneden 34,4 graden is gezakt. Andere verschijnselen zijn bibberen, brabbelen, een langzame ademhaling, een koude en bleke huid, verlies van coördinatie en een gevoel van vermoeidheid.
Deze symptomen treden meestal langzaam op. Je merkt waarschijnlijk dat er een geleidelijk verlies van mentale scherpte en fysiek vermogen is. Het slachtoffer kan zich in feite niet bewust zijn dat hij zich in een gevaarlijke toestand bevindt.
Zeker bij oudere personen, jonge kinderen en magere mensen bestaat het gevaar van onderkoeling. Andere omstandigheden die iemand vatbaar maken voor onderkoeling zijn: ondervoeding, hartziekten en extreem gebruik van alcohol en drugs. Medische factoren die het gevaar nog meer kunnen versterken zijn een onbehandelde verlaagde werking van de schildklier, verminderde productie van één of meer hormonen en niet behandelde suikerziekte.
Wanneer je onderkoeling vermoedt, breng de persoon dan zo snel mogelijk uit de kou. Trek hem/haar warme en droge kleren aan. Wanneer je niet naar binnen kunt, breng de persoon dan uit de wind en bedek het hoofd, laat de persoon niet direct op de koude grond zitten.
Let op de ademhaling en de hartslag van het slachtoffer, wanneer één van de twee is gestopt of drastisch daalt begin je met reanimeren.
Geef het slachtoffer absoluut géén alcohol te drinken! Geef het slachtoffer warme, alcoholvrije drank, behalve als het slachtoffer overgeeft. Een warm bed kan ook erg nuttig zijn.
Als je, zelfs met behulp van deze tips, nog steeds bang bent dat er iets kan gebeuren kun je jezelf altijd opgeven voor een EHBO- of een BHV cursus.